احمد کاظمی؛ محمدعلی کفایی فر
دوره 21، شماره 84 ، دی 1399، ، صفحه 25-46
چکیده
اقلیت ازجمله واژه‌های حقوقی است که در اسناد بین‌المللی حقوق بشری بکار رفته؛ اما به دلیل اختلاف‌نظرها، تعریفی از آن نشده است. این مقاله با هدف استنتاج تعریفی از اقلیت در اسناد بین‌المللی، با کاربست ...
بیشتر
اقلیت ازجمله واژه‌های حقوقی است که در اسناد بین‌المللی حقوق بشری بکار رفته؛ اما به دلیل اختلاف‌نظرها، تعریفی از آن نشده است. این مقاله با هدف استنتاج تعریفی از اقلیت در اسناد بین‌المللی، با کاربست روش توصیفی ـ تحلیلی و در پاسخ به سؤال اصلی، یعنی مفهوم اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر، با استفاده از نظریات هرمنوتیک حقوقی به احصاء عناصر مادی و ذهنی اقلیت در این اسناد به‌ویژه «اعلامیه 1992 حقوق اشخاص متعلق به اقلیت‌ها» می‌پردازد. اسناد و شواهد حاکی است که علی‌رغم نبود تعریف از اقلیت، تدوین‌کنندگان هوشمندانه بر عناصر مادی اقلیت شامل عناصر چهارگانه عُرفی (مذهب، قومیت، زبان و منشأ ملی)؛ تعداد اندک؛ غیرحاکم بودن؛ فرد محور بودن و عناصر ذهنی شامل حس متفاوت بودن، اختیاری بودن اذعان تعلق به اقلیت، در معرض تبعیض قرارداشتن، تمایل به حفظ خصوصیات متمایز، اراده جمعی، حس همبستگی، حس همگرایی برابری‌خواهانه و حس وفاداری تأکید کردند؛ هم‌چنین بر تأثیر تابعیت و قدمت سکونت بر حقوق اقلیت‌ها صحه گذاشتند. مقاله درصدد است که با استفاده از این عناصر، تعریف حقوقی از اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر استنتاج و مؤلفه‌های آن را با وضعیت اقلیت‌ها در قانون اساسی ایران بررسی نماید. یافته‌ها حاکی است مفاد قانون اساسی، حقوق مذهبی، فرهنگی و زبانی مندرج در اسناد بین‌المللی حقوق بشر را شامل می‌شود و چنانچه در اسناد مذکور تأکید شده است شرط بهره‌مندی از حقوق ویژه اقلیت‌ها، داشتن شروطی نظیر وفاداری به کشور، رعایت قوانین ملی و تمامیت ارضی است.
